Het Veiligheids- en Gezondheidsplan

Het Veiligheids- en Gezondheidsplan

28 maart 2023

Een Veiligheids- en Gezondheidsplan (V&G-plan) vormt een essentieel onderdeel van bouwveiligheid tijdens het bouwproces. Dit verplichte document beschrijft in detail hoe de veiligheid en gezondheid tijdens bouwwerkzaamheden worden geborgd. Uit onderzoek van de Nederlandse Arbeidsinspectie blijkt dat een goed opgezet V&G-plan bijdraagt aan een significante vermindering van ongevallen op de bouwplaats. Uit analyses van de Inspectie SZW blijkt dat bouwprojecten met een gedegen V&G-plan gemiddeld 45% minder veiligheidsincidenten kennen. Deze preventieve aanpak resulteert niet alleen in minder ongevallen, maar draagt ook bij aan een verbeterde projectefficiëntie en kostenbesparing op de lange termijn.


Wettelijke basis en verplichtingen voor een V&G-plan

De verplichting voor een V&G-plan komt voort uit het Arbobesluit. In Afdeling 5 Bouwproces van het Arbobesluit behandelen de artikelen 2.23 t/m 2.35 het V&G-plan, waarbij Artikel 2.28 specifiek over het V&G-plan beschrijft.

Een V&G-plan is verplicht in de volgende situaties:

  • Bij projecten die langer duren dan 30 werkdagen met meer dan 20 gelijktijdige werknemers
  • Bij projecten die meer dan 500 mensdagen in beslag nemen
  • Bij werkzaamheden met bijzondere risico’s, ongeacht de projectomvang.


De twee fases van het Veiligheids- en Gezondheidsplan

Het V&G-plan kent twee belangrijke fases die elkaar aanvullen en versterken. In de ontwerpfase ligt de nadruk op het vooraf identificeren en wegnemen van risico’s. Veiligheidsaspecten worden direct meegenomen in het ontwerp, wat leidt tot praktische oplossingen die later in het bouwproces hun waarde bewijzen.

Tijdens de uitvoeringsfase vertaalt het plan zich naar de dagelijkse praktijk op de bouwplaats. De V&G-coördinator speelt in deze fase een centrale rol bij het begeleiden van de verschillende aannemers en het bewaken van de veiligheidsafspraken.

De kernonderdelen van een V&G-plan zijn:

  • Een gedetailleerde projectbeschrijving
  • Risicoanalyse en beheersmaatregelen
  • Organisatie van het veiligheidstoezicht
  • Afspraken over communicatie en coördinatie
  • Procedures voor noodgevallen


Taken en verantwoordelijkheden in het V&G-plan

De opdrachtgever draagt de eindverantwoordelijkheid voor het V&G plan en stelt een V&G-coördinator aan voor zowel de ontwerp- als uitvoeringsfase. Deze coördinator zorgt voor de afstemming tussen verschillende partijen en bewaakt de uitvoering van de veiligheidsmaatregelen.

De opdrachtgever behoud de zogenaamde ‘vergewisplicht’ om vooraf te onderzoeken of de te contracteren aannemer en diens onderaannemers/ZZP’ers zich aan hun V&G-verplichtingen kunnen voldoen.

De belangrijkste verantwoordelijkheden voor de V&G-coördinator ontwerpfase zijn:

  • Opstellen van het basis V&G-plan
  • Coördineren van veiligheid in het ontwerp
  • Samenstellen van het V&G-dossier

De belangrijkste verantwoordelijkheden voor de V&G-coördinator uitvoeringsfase zijn:

  • Actualiseren van het V&G-plan
  • Toezien op uitvoering van maatregelen
  • Organiseren van veiligheidsoverleg


Veiligheids- en gezondheidsplan in de praktijk

Een effectief V&G-plan kenmerkt zich door praktische toepasbaarheid en duidelijke communicatie. Het plan beschrijft concrete maatregelen die aansluiten bij de dagelijkse werkzaamheden op de bouwplaats. Regelmatige toolboxmeetings en werkoverleg zorgen ervoor dat alle betrokkenen op de hoogte blijven van de veiligheidsafspraken.

De Nederlandse Arbeidsinspectie benadrukt het belang van een actueel en toegankelijk V&G-plan. Het document moet beschikbaar zijn op de bouwplaats en bekend zijn bij alle medewerkers. Nieuwe werknemers krijgen een introductie waarin de belangrijkste veiligheidsaspecten worden toegelicht.


Risico-inventarisatie in het V&G-plan per bouwfase

Een doorgedacht V&G-plan vereist een gedetailleerde analyse van risico’s in elke fase van het bouwproject. De Nederlandse Arbeidsinspectie stelt dat deze fasegerichte aanpak essentieel is voor effectieve veiligheidsmaatregelen.

De voorbereidingsfase kenmerkt zich door werkzaamheden als sloop en grondwerk. Kritieke aandachtspunten in deze fase zijn:

  • Aanwezigheid van asbest of andere gevaarlijke stoffen
  • Ondergrondse infrastructuur (kabels en leidingen)
  • Stabiliteit van bestaande constructies
  • Bodemverontreiniging
  • Bouwplaatsinrichting
  • Fysieke belasting werknemers op de bouwplaats

In de ruwbouwfase verschuift de aandacht naar constructieve veiligheid en valgevaar. Deze fase vraagt specifieke aandacht voor:

  • Stabiliteit van tijdelijke constructies
  • Veilige opslag en transport van materialen
  • Montage van prefab elementen
  • Randbeveiliging bij werken op hoogte
  • Werken in besloten ruimten
  • Fysieke belasting werknemers op de bouwplaats

De afbouwfase brengt nieuwe uitdagingen met zich mee. Het gelijktijdig werken van verschillende onderaannemers vraagt om strikte coördinatie. Belangrijke aandachtspunten zijn:

  • Coördinatie tussen verschillende onderaannemers
  • Werken met gevaarlijke stoffen (verf, kitten, lijmen)
  • Fysieke belasting bij afwerking
  • Adequate ventilatie van werkruimtes

Voor installatietechnische werkzaamheden gelden specifieke veiligheidseisen:

  • Veilige werkprocedures voor besloten ruimtes
  • Elektrische veiligheid bij installatiewerk
  • Brandveiligheid bij laswerkzaamheden
  • Veilige inbedrijfstelling van installaties
  • Werken in besloten ruimten


Concrete veiligheidsmaatregelen

De praktijk vraagt om duidelijke, uitvoerbare veiligheidsmaatregelen. Deze moeten aansluiten bij de dagelijkse werkzaamheden en voor iedereen begrijpelijk zijn.

Voor valbeveiliging schrijft de wetgeving specifieke maatregelen voor:

  • Vaste randbeveiliging bij werk boven 2,5 meter
  • Gecertificeerde vangnetten waar randbeveiliging niet mogelijk is
  • Persoonlijke valbescherming bij kortdurend werk
  • Regelmatige inspectie van klimmaterieel

Werkzaamheden in besloten ruimtes vragen om extra waakzaamheid. Verplichte maatregelen zijn:

  • Meting van zuurstofgehalte voor betreding
  • Aanwezigheid van een mangatwacht
  • Continue ventilatie tijdens werkzaamheden
  • Beschikbaarheid van reddingsmiddelen

Bij hijswerkzaamheden staat veilige communicatie centraal. Vooraf vastgelegde hand- en armseinen tussen machinist en aanpikker voorkomen misverstanden. Essentiële veiligheidsaspecten zijn:

  • Gebruik van gekeurde hijsmiddelen
  • Duidelijke communicatie tussen betrokkenen
  • Afzetting van het hijsgebied
  • Specifiek hijsplan voor complexe situaties

Het werken met gevaarlijke stoffen vraagt om duidelijke procedures. Uitgangspunten hierbij zijn:

  • Aanwezigheid van actuele veiligheidsinformatiebladen
  • Correcte opslag volgens PGS 15-richtlijnen
  • Geschikte persoonlijke beschermingsmiddelen
  • Adequate ventilatie of afzuiging

Het werken met zware en/of grote bouwstoffen vraagt om duidelijke keuzes. Uitgangspunten hierbij zijn:

  • Kleine eenheden met een maximale belasting van 20kg of anders kraaninzet;
  • Keuze voor type dekvloeren welke minder fysiek belastend zijn (zelf vloeiend/egaliseren).


Kosten V&G-plan

De investering voor een professioneel V&G-plan varieert per project. Als richtlijn hanteren wij de volgende tarieven:

  • Klein bouwproject: circa €1.400
  • Middelgroot project: circa €1.700
  • Groot project: vanaf €2.000

De exacte kosten worden bepaald door:

  • Projectcomplexiteit en -omvang
  • Aantal betrokken partijen
  • Specifieke risicofactoren
  • Benodigde expertise
  • Duur van het project

Voor een exacte prijsopgave adviseren wij een persoonlijk gesprek, waarbij we uw specifieke projecteisen kunnen bespreken.


Praktische tips voor succes

Een effectief V&G-plan vraagt om meer dan alleen het volgen van regels. Onze experts delen de volgende praktische tips:

Projectvoorbereiding:

  • Begin tijdig met het opstellen van het V&G-plan
  • Betrek alle relevante partijen vanaf het begin
  • Verzamel alle projectinformatie vooraf
  • Documenteer gemaakte keuzes en overwegingen

Tijdens uitvoering:

  • Zorg voor duidelijke communicatielijnen
  • Organiseer regelmatig toolboxmeetings
  • Controleer naleving van afspraken gemaakt in het V&G-plan
  • Pas het V&G-plan aan bij wijzigingen
  • Implementatie eigen Veiligheidsladder of veiligheidscultuur
  • Werknemers bewust maken van hun eigen veiligheid door middel van interne berichten, posters en uitdelen van Safety cards e.d.


Voorwaarden voor succes V&G-plan

Voor het slagen van een V&G-plan is betrokkenheid van alle partijen cruciaal. Dit begint bij het management, dat voldoende tijd en middelen beschikbaar moet stellen voor veiligheid. Op de werkvloer vertaalt dit zich naar dagelijkse aandacht voor veilig werken en het naleven van afspraken.

De praktijk wijst uit dat investeren in veiligheid zich terugbetaalt door:

  • Minder ongevallen en verzuim
  • Efficiëntere werkprocessen
  • Betere samenwerking tussen aannemers
  • Minder projectvertragingen
  • Geen boetes van de Arbeidsinspectie (iSZW).


Veelgestelde vragen over een Veiligheids- en gezondheidsplan

  1. Wie is verantwoordelijk voor het V&G-plan?

De opdrachtgever is eindverantwoordelijk voor het opstellen van het V&G-plan. In de praktijk wordt dit vaak gedelegeerd aan een V&G-coördinator.

  1. Hoe lang is een V&G-plan geldig?

Een V&G-plan moet gedurende het hele project actueel worden gehouden. Bij wijzigingen in de uitvoering moet het plan worden aangepast.

  1. Wanneer moet het V&G-plan klaar zijn?

Het V&G-plan moet gereed zijn voor aanvang van de werkzaamheden op de bouwplaats.

  1. Wat zijn de meest voorkomende tekortkomingen?
  • Onvolledige risico-inventarisatie
  • Onduidelijke taakverdeling
  • Gebrekkige actualisatie
  • Te algemene maatregelen
  1. Moet elk bouwproject een V&G-plan hebben?

Nee, alleen bij projecten die voldoen aan de wettelijke criteria zoals eerder beschreven in dit artikel.


Bouwkundig adviesbureau met brede expertise

Als bouwkundig adviesbureau hebben wij brede expertise in huis, ook op het gebied van bouwveiligheid. Een V&G-plan is meer dan een wettelijke verplichting. Het vormt de basis voor veilig en gezond werken in de bouw. Voor meer informatie over het ontwikkelen van een V&G-plan voor uw bouwproject kunt u contact opnemen met Raymond Vink. Hij helpt u graag bij het opstellen en implementeren van een effectief Veiligheids- en gezondheidsplan.
Bekijk hier een volledig overzicht van onze dienstverlening!

expert bouwveiligheidsplan